دیدگاه های امام رضا علیه السلام در تفسیر و علوم قرآن

رساله ی حاضر با موضوع «دیدگاه های امام رضا7 در تفسیر و علوم قرآن» با یک مقدمه و کلیات، در چهار فصل تدوین شده است. در فصل اول موضوعات علوم قرآنی از قبیل: فضیلت و اهمیت قرآن، پدیده ی وحی، نزول قرآن و ترتیب آن، اسباب نزول، قرائت صحیح، جمع و تألیف قرآن، اعجاز قرآن کریم، ناسخ و منسوخ، بداء، محکم و متشابه، تحریف ناپذیری قرآن و بحث حدوث و قدم قرآن با ذکر احادیث امام هشتم7 با شرح کوتاه در سایه ی بیانات دانشمندان بزرگ علوم قرآنی و تفسیری، دیدگاه های امام رضا7 را ارائه نمودیم. در فصل دوم مباحث مبانی و قواعد تفسیری از قبیل: قرآن نیاز به تفسیر دارد، قرآن برای فهم عموم مردم است، قرآن باید بر اساس مستندات معتبر تفسیر شود، تجلیات قرآنی هیچ وقت کهنه نمی شود و تازگی آن همیشگی است و در نظرگرفتن قواعد ادبی و سیاق آیات قرآن برای فهم صحیح قرآن لازم است، از احادیث امام رضا7 اخذ شده و مورد بحث قرار گرفت. در فصل سوم روش های تفسیری امام رضا7 را با ذکر پاره ای از روایات تفسیری آن حضرت7 بررسی نمودیم. در این فصل نمونه های احادیث تفسیری قرآن به قرآن و روایاتی که امام رضا7 از پیامبر اکرم6 و امامان پیشین: برای روشن کردن مفاهیم آیات نقل کرده بودند را به لحاظ ترتیب امامان: در ذیل روش تفسیر روایی ذکر نمودیم. جایی که امام7 از براهین و قواعد عقلی معنای آیات را روشن و شک و ابهام را از آن می زدودند، نمونه های آن را زیر عنوان روش تفسیر عقلی ذکر نمودیم و جایی که امام7 با تکیه بر قواعد ادبی به تفسیر آیات قرآنی پرداختند و به اصحاب خود می آموختند که چگونه با تکیه بر اصول و قواعد کلی، مطالب دینی را استخراج کنند، نمونه ای از آن در سه بخش: تفسیر ادبی، تفسیر بیانی و تفسیر لغوی اشارت نمودیم. در بعضی اوقات امام7 برای توضیح و تبیین آیات از تاریخ نیز استفاده نمودند تا باورهای غلط تاریخی از اذهان مردم پاک شود و حقایق بر آنان روشن شود، نمونه های آن را در ذیل عنوان روش تفسیر قرآن با ذکر تاریخ بیان نمودیم و در بعضی احادیث، امام7 از بعضی آیات مصادیق آن را مشخص نمودند، نمونه های آن را با شرح کوتاه زیر عنوان روش تفسیر قرآن با تطبیق مصادیق ذکر نمودیم. در فصل اخیر نمونه های زیبا از تفسیر امام رضا7 را زیر عناوین چون: اعتقادی، تکلیفی، اخلاقی با شرح کوتاه ذکر نمودیم.